انسان آمریکایی چه رویایی در سر دارد؟

شاید به ندرت رمانی مثل رمان آمریکایی «موبی‌دیک»، اثر هرمان ملویل، برای جهان پس از خود معما به جا گذاشته باشد. در این کتاب ملویل از شکار یک نهنگ سخن می‌گوید و درون اثر می‌توان نبرد انسان با آنچه غیر قابل کنترل است را پی‌جویی کرد. از این نظر «موبی دیک» رمان ممتازی است که می‌تواند ما را با جهان و انسان آمریکایی مواجه کند. علیرضا شفاه در این ویدئو فهم جهان آمریکایی را بسیار دشوارتر از فهم جهان اروپایی می‌داند. جهان آمریکایی، جهانی است که به مدد نحوی عدول از طرح فلسفی جهان اروپایی، پراگماتیسم یا «عمل‌گرایی»را به ارمغان آورده است. شفاه می‌گوید ما از فهم ضرورت چنین جهانی ناکام مانده‌ایم. توجه ما به آمریکا در این نقطه گویی حامل این تصور است که عمل‌گرایی آمریکایی، نحوی عمل‌گرایی کور برآمده از جهانی است که نهیلیسم آن را فراگرفته است و این مجوز ما را به آمریکایی‌شدن سوق داده است. آن چیزی که منطق عمل آمریکایی را توجیه می‌کند، ضرورتی ورای بی‌بنیادی جهان دارد. رویای آمریکایی که در داستان‌گویی‌اش مجال پیدا کرده، اتفاقا پیگیری نوعی ضرورت در جهان است. این ویدئو بخشی از نشست نقد کتاب «مرا اسماعیل صدا کن»، اثر زانیار ابراهیمی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است. ویدئوی کامل این نشست را از اینجا ببینید: aparat.com/v/DUiWE