اسفندیار قره باغی اول بهمن ماه سال ۱۳۲۲ در شهر تبریز تولد یافت. پدرش قلی خان سالار از مالکین آذربایجان با آشنائی به هفت زبان و از طنز پردازان مشهور بود.
قره باغی پس از گذراندن دوره اول متوسطه در دبیرستان بدر تهران ، به تبریز مراجعت کرد و از سال ۱۳۳۸ وارد هنرستان موسیقی گردید و در خرداد ماه سال ۱۳۴۳ فارغ التحصیل و به عنوان معلم موسیقی در مدارس کرمانشاه به استخدام وزارت فرهنگ درآمد؛ اواخر سال ۱۳۴۷ به تهران منتقل و در گروه اُپرای تهران مشغول گردید، ضمن خوانندگی در گروه کُر اُپرای تهران پس از گذراندن تحصیلات لازم و بازگشت از ایتالیا، با عنوان سولیست باس اُپرای تهران ، نقش های بسیاری را در اجراهای مختلف عهده دار شد . ضمن اینکه گروه های کُر مدارس و چند گروه در دانشگاه را راه اندازی کرد ، در گروه کُر فولکلوریک رادیو تلویزیون و گروه کُر ملّی به سرپرستی خانه « اولین باغچه بان » فعالیت چشمگیری داشت.
آشنائی او با سازهای ترومپت بعنوان ساز تخصّصی و ویلن و پیانو و تدریس این سازها و کوک پیانو نیز باعث تمایز این هنرمند از سایرین میباشد . در دوران پس از انقلاب ، در سازمان صدا و سیما به همکاری واحد موسیقی سازمان درآمد و در زمینه سرود سازی خصوصاً سرودهای دفاع مقدّس فعال شد ، در مدت هشت ساله جنگ تحمیلی بیش از هشتصد سرود ساخته شد که در ایفای سُلو و گروه کُر آنها شرکت داشت.
در مناسبت های مختلف همکاریهای بسیاری با ارکستر سمفونیک داشته و مدّتی بعنوان رهبر گروه کُر تالار وحدت و زمانی به عنوان مؤسس و رهبری گروه کُر صدا و سیما فعالیت داشته و میتوان گفت که حدود ۴۵ سال است که معلّمی را بر هر گونه فعالیت دیگر ترجیح داده ، لازم به ذکر است که اوّلین اُپرای رادیوئی ایشان در سال ۱۳۵۰ ( سرود ای ایران ) است که با همکاری ارکستر بزرگ ( رادیو تلویزیون ملی ایران ) با رهبری فرهاد فخرالدینی انجام گرفت . آهنگساز این سرود مرحوم روح اله خالقی و شعر آن از زنده یاد حسین گل گلاب می باشد.
تعداد هنرجویانی که با این هنرمند کلاسهای آواز داشته اند شاید بیش از پنج هزار نفر باشد ولی به چند نمونه از آنان که در جامعه شهرت یافته اند اشاره می کنیم. امیر تاجیک ( خواننده پاپ )، حمید غلامعلی ( خواننده پاپ )، نیما مسیحا ( خواننده )، حامی ( خواننده )، فریدون بیگدلی ( خواننده )، مسعود خادم ( خواننده )، مسعود امیر سپهر ( خواننده )
وی چند سالی بود با تأسیس آموزشگاه آزاد تخصّصی بنام آموزشگاه اسفندیار مشغول تعلیم تکنیک های آوازی به داوطلبان این حرفه آموزش می داد.
دکتر اسفندیار قره باغی تنها خواننده ایرانی با مدرک دکتری آواز است وی در تبریز متولد شده است و از نوادگان ستارخان است. وی برای تحصیلات متوسطه وارد هنرستان موسیقی در تهران شد و برای دوره‌های بالاتر به خارج ازکشور اعزام شد.
قره‌باغی پس ازبازگشت به ایران به طور تخصصی خوانندگی کلاسیک را انتخاب میکند و به عنوان خواننده باس دراپرای تهران مشغول به کار می‌شود و همزمان کار خود را در رادیو، آموزش و پرورش و وزارت فرهنگ و هنر وقت ادامه می‌دهد.
اولین کار او در رادیو درسال ۱۳۵۰ سرود ای ایران بود که شعر این اثر ازحسین گل و گلاب با آهنگسازی روح الله خالقی تنظیم شده بود. سرود ای ایران را قبلا استاد بنان با پیانو و به صورت ترانه اجرا کرده بود که قره‌باغی برای اولین‌بار این کار را با مارش نظامی اجرا کرد.
اسفندیار قره باغی بعد از انقلاب اسلامی به عنوان رهبر گروه کر تالار وحدت مشغول به کار شد، وی بیش از ۸۰۰ اثر در زمینه موسیقی مقاومت و دفاع مقدس ساخته است و از آثار به یاد ماندنی وی میتوان سرود معروف آمریکا ،آمریکا ننگ به نیرنگ تورا نام برد.
سال ۱۳۹۱ شهر تبریز شاهد عظمت بخشیدن مردمان قدرشناس در مراسم بزرگداشت این استاد فرزانه بود.