ویتامین D ماده مغذی مهمی است که جذب کلسیم برای ساختن استخوان‌های قوی را راحت‌تر میکند. این ویتامین برای تقویت سیستم ایمنی، سیستم عصبی و عضلات بدن هم مهم است. اما آیا می‌دانستید مصرف زیاد ویتامین دی مضر است و ممکن است به بدن آسیب برساند؟ در حالی که کمبود این ماده مغذی در بین افراد بسیار رایج است، گاهی ممکن است مقدار این ویتامین در بدن بیش از حد نیاز باشد. در این مقاله درباره مقدار ویتامین دی لازم برای بدن، علائم مسمومیت با ویتامین دی و درمان این عارضه صحبت می‌کنیم. با ما همراه باشید.
میزان ویتامین دی در بدن چقدر باید باشد؟
مقدار ویتامین D توصیه‌شده روزانه برای بزرگ‌سالان زیر ۷۰ سال ۶۰۰ واحد بین‌المللی (IU) و برای افراد مسن ۸۰۰ واحد است. در واقع بسیاری از موارد مسمومیت با ویتامین D ناشی از دوز مصرفی اشتباه بوده‌اند که منجر به مصرف بیش از حد آن شده است.
بدن با قرارگرفتن در معرض نور خورشید ویتامین D تولید میکند، اما بسیاری از افراد ممکن است به‌علل مختلفی این ویتامین را به‌اندازه کافی دریافت نکنند. به همین دلیل به مصرف مکمل‌های ویتامین D روی می‌آورند و متأسفانه زیاده‌روی در مصرف مکمل معضلی رایج است.
بیشتر اوقات می‌توانید تمام ویتامین D موردنیاز خود را طبیعی و بدون خوردن مکمل، از طریق قرارگرفتن در معرض نور خورشید و رژیم غذایی دریافت کنید. هر روز ۱۵ دقیقه پیاده‌روی بیرون خانه میزان تولید ویتامین D را افزایش می‌دهد.
خوردن غذاهایی که سرشار از ویتامین D هستند یا با این ماده مغذی غنی شده‌اند نیز مفید است. غذاهایی که می‌توانید برای افزایش ویتامین D بدن مصرف کنید، عبارت‌اند از:
زرده تخم‌مرغ؛
شیر و ماست غنی‌شده؛
پنیر؛
ماهی‌های چرب مانند ماهی تن یا سالمون؛
روغن جگر ماهی.
اگر نمی‌توانید مقدار کافی ویتامین D را از طریق نور خورشید و رژیم غذایی دریافت کنید و تصمیم دارید مکمل ویتامین D مصرف کنید، برای تجویز دوز ایمن به پزشک مراجعه کنید و بیش از مقدار توصیه‌شده مکمل مصرف نکنید.
علائم مسمومیت با ویتامین دی
مصرف زیاد ویتامین دی که سمیت ویتامین D یا هیپرویتامینوز D نیز نامیده می‌شود، ممکن است خطرات جدی برای سلامتی داشته باشد. برخی از علائم مصرف بیش از حد ویتامین D عبارت‌اند از:
کاهش اشتها؛
یبوست؛
کم‌آبی بدن؛
سردرگمی؛
سرگیجه؛
خستگی؛
تکرر ادرار؛
فشار خون بالا؛
زودرنجی؛
ضعف عضلانی؛
حالت تهوع؛
تشنگی؛
وزوز گوش؛
استفراغ.
اگر این علائم را دارید، به پزشک مراجعه کنید و به او بگویید که چه مکملی را به چه مقدار مصرف کرده‌اید. اگر پزشک به مصرف زیاد ویتامین دی شک کند، ممکن است آزمایش‌های تشخیصی را برای بررسی سطح سرم (خون) تجویز کند.
ممکن است سمیت ویتامین D عواقب دیگری از جمله مشکلات کلیوی و استخوانی را نیز به دنبال داشته باشد.
هایپرکلسمی
مصرف بیش از حد ویتامین D می‌تواند منجر به افزایش غلظت سرمی کلسیم در خون (هایپرکلسمی) شود. برخی از علائم هایپرکلسمی عبارت‌اند از:
ازدست‌دادن اشتها؛
یبوست؛
افسردگی؛
سردرد؛
مشکلات حافظه؛
تشنگی؛
خستگی.
مقدار طبیعی کلسیم خون ۸٫۸ تا ۱۰٫۸ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است. مقدار سرمی کلسیم ۱۰٫۵ تا ۱۳٫۹ میلی‌گرم در دسی‌لیتر خفیف تا متوسط طبقه‌بندی می‌شود، اما مقادیر ۱۴ تا ۱۶ میلی‌گرم در دسی‌لیتر بحران هایپرکلسمی در نظر گرفته می‌شوند. هایپرکلسمی ناشی از مصرف بیش از حد ویتامین D را می‌توان با استروئیدها درمان کرد.
مشکلات کلیوی
هایپرکلسمی ناشی از مصرف زیاد ویتامین d می‌تواند منجر به مشکلات کلیوی یا حتی آسیب کلیه شود. به‌خاطر اینکه مصرف بیش از حد ویتامین D باعث افزایش جذب کلسیم می‌شود، می‌تواند باعث تشکیل سنگ کلیه شود.
طبق تحقیقات و شواهد موجود، ممکن است فرد دچار آسیب کلیوی جدی‌تر و طولانی‌تری هم شود. رسوب کلسیم در کلیه‌ها می‌تواند منجر به وضعیتی موسوم به نفروکلسینوز شود. این وضعیت می‌تواند باعث آسیب دائمی کلیه یا حتی نارسایی کلیه شود.
مشکلات استخوانی
در حالی که دریافت ویتامین D کافی برای سلامت استخوان ضروری است، مصرف بیش از حد آن می‌تواند اثرات منفی داشته باشد. طبق برخی تحقیقات، مصرف بیش از حد ویتامین D ممکن است عملکرد ویتامین K۲ (ماده‌ای مغذی که به حفظ کلسیم در استخوان‌ها کمک میکند.) را مختل کند.