مدیر پرونده گنوم (به انگلیسی: GNOME Files)، که در گذشته با نام ناتیلوس (Nautilus) شناخته می‌شد، یک مدیر پروندۀ رسمی برای میزکار گنوم و یک نرم‌افزار آزاد و متن‌باز است. ناتیلوس ابتدا توسط شرکت ایازل ساخته شد. این برنامه در میزکار گنوم ۱.۴ (سال ۲۰۰۱)[۱] جایگزین گنو میدنایت کامندر شد و از نسخۀ ۲.۰ به بعد مدیر پرونده پیشفرض گنوم است.
ناتیلوس در ابتدا توسط شرکت ایازل و اندی هرتزفلد (بنیانگذار ایازل و مهندس سابق اپل) در سال 1999 توسعه یافت. ناتیلوس برای اولین بار در سال 2001 منتشر شد و توسعه آن از آن زمان تا کنون ادامه دارد.
نسخه ۱.۰ در ۱۳ مارس ۲۰۰۱ منتشر شد[۴] و در گنوم نسخه ۱.۴ گنجانده شد.[۵]
در نسخه ۲.۰، به جی‌تی‌کی ۲.۰ انتقال داده شد.
در نسخه ۲.۲، تغییراتی برای سازگاری بیشتر با دستورالعمل‌های رابط کاربری داده شد.
در نسخه ۲.۴، شاخه Desktop به شاخه ~/Desktop تبدیل پیدا کرد (علامت ~ نشان‌دهنده شاخۀ خانه کاربر است) تا با استانداردهای freedesktop.org مطابقت داشته باشد.
در نسخه ۲.۶، ناتیلوس به یک رابط فضایی تغییر پیدا کرد.[۶]
در نسخه ۲.۱۴، این تغییرات انجام شدند:[۷][۸]
بهبود یافتن جستجو
پشتیبانی یکپارچه از نرم‌افزار Beagle (اختیاری)
امکان ذخیرۀ جستجوها به شکل پرونده مجازی
در نسخۀ ارائه شده با گنوم ۲.۲۲، از فایل‌سیستم مجازی GnomeVFS به GVfs منتقل شد.
در نسخۀ پایدار ۲.۲۴، برخی ویژگی‌های جدید مانند مرورگر زبانه‌ای و بهبود تکمیل خودکار با کلید tab اضافه شدند.
در نسخه ۲.۳۰، ناتیلوس به‌طور پیشفرض از رابط فضایی به مدل ناوبری مرورگر بازگشت.
در نسخه ۲.۳۲، این تغییرات انجام شدند:
افزودن یک پیغام‌خطا برای اطلاع دادن تداخل هنگام کپی یا جابجایی پرونده‌ها
جلوه‌های بصری
بهبود بخش سطل‌زباله
در نسخه ۳.۰، سعی در بهبود تجربه کاربری شده است. نوار کناری و آیکون‌ها به‌طور کامل اصلاح شدند و اتصال به سرور بهبود یافته است.[۹] همچنین ناتیلوس به جی تی‌کی ۳ منتقل شد.
در نسخه ۳.۴، قابلیت برگرداندن (Undo) اضافه شد.
در نسخه ۳.۶، این تغییرات انجام شدند:
رابط کاربری اصلاح شده
یک آیکون symbolic برای نوار کناری (سایدبار)
حذف ویژگی تنظیم پس‌زمینۀ پنجره، حالت تقسیم صفحه، حالت فضایی، اسکریپت‌ها، حالت نمای فشرده و حالت نمای درختی
نام برنامه از ناتیلوس به مدیر پرونده گنوم عوض شد