جشن سده یکی از مهمترین جشنهای نیاکان ما در ایران باستان بوده است. در این مستند به کارگردانی منوچهر عسگری‌نسب یکی از قدیمی ترین مستندها دراین باره است.
منوچهر عسگری‌نسب زاده‌ی ۱۳۱۵ در کرمان و درگذشته‌ی ۱۳۹۷ بود. در ۱۳۴۶ که گروه «پژوهش ایران‌زمین» زیر نظر فریدون رهنما در تلویزیون ملی ایران تشکیل شد، فیلم‌سازانِ جوان موظف شدند که نخستین فیلم‌های مستندشان را دربار‌ه‌ی آیین‌های زادگاه‌شان بسازند؛ ازاین‌رو عسگری‌نسب به کرمان رفت و نخستین فیلم مستندش، یعنی جشن سده را ساخت. تصویرهایی که از کرمان قدیم در این مستند می‌بینیم حیرت‌انگیز است. برخی صحنه‌ها مانند ترمه‌دوزی و نقشه‌خوانی در فرش‌بافی (این‌جا ( ) و آب کشیدن و ریختن در حوض به‌سبک سنتی ارتباطی به سده نداشته و صرفاً ارزش مردم‌شناسانه دارد.
اینک می‌توانید فایل کامل و باکیفیت این مستند را ببینید. نویسنده‌ی گفتارِ مستند، محمدرضا اصلانی، کارگردان گیلانیِ اثر درخشان «شطرنج باد» (۱۳۵۵) است.
️ریشه و دلیل برگزاری جشن سده
جشن سده یکی از جشنهای باستانی ایران است که هر سال در تاریخ ۱۰ بهمن ماه برگزار می‌شود. این جشن هزاران سال قدمت دارد و از کهن‌ترین جشنهای ایرانی (حتی قدیمی‌تر از نوروز) محسوب می‌شود. روایت‌های تاریخی مختلفی در مورد ریشه جشن سده وجود دارد. برخی از این روایت‌ها عبارتند از:
روایت اول بر این باور است که در ۱۰ بهمن‌ماه بوده که شمار انسان‌های روی کره زمین به ۱۰۰ عدد رسیده است.
روایت دوم معتقد است که جشن سده به خاطر رسیدن صدمین روز زمستان است. در گذشته بر این باور بوده‌اند که از ابتدای فصل سرما و زمستانی شدن آب و هوا (اول آبان‌ماه) تا دهم بهمن‌ماه صد روز و از دهم بهمن‌ماه تا نوروز و اول بهار هم صد روز بوده است. البته تا بهار ۵۰ شب و روز باقی می‌ماند که به دلیل کشف آتش، شب‌ها هم مانند روز، گرم و روشن بوده‌اند. پس آنها هم به عنوان روز شمرده می‌شده‌اند. در نتیجه دهم بهمن‌ماه را با نام سده جشن می‌گرفته‌اند.
روایت سوم معتقد است که جشن سده، هیچ ارتباطی با عدد ۱۰۰ ندارد. آنها معتقد هستند که واژه «سَدَه» در زبان اوستایی به معنای طلوع کردن و برآمدن است و ارتباطی میان واژه سد که شکل عربی آن «صد» است با «سده» که شکل عربی آن «سذق» است، وجود ندارد...