اُمَویان یا بنی اُمَیّه از دودمان‌های تاریخی عرب و اسلامی بودند. این دودمان از قبیلهٔ قریش و از طایفهٔ بنی‌امیه بودند. جد آنان امیه بن عبدشمس برادرزادهٔ ناتنی هاشم، نیای پیامبر اسلام، است. این دودمان خلافت امویان (۴۱–۱۳۲ ه.ق / ۶۶۲–۷۵۰ میلادی) را تشکیل داد.
عباسیان یا بنی عباس سومین خلافت پس از محمد پیامبر اسلام بود. این دودمان را سلسله‌ای از نوادگان عموی محمد بن عبدالله، عباس بن عبدالمطلب (۵۶۶–۶۵۳)، که نام این سلسله برگرفته از اوست، بنیان نهادند. خلفای عباسی پس از سرنگون کردن خلافت اموی در انقلاب عباسیان (جنبش سیاه‌جامگان) به سال ۷۵۰ میلادی (۱۳۲ هجری قمری)، خلافت اسلامی خود را در بغداد در عراق امروزی بنیاد نهادند و در اکثر دوران زمامداری، از همین شهر حکومت کردند.