وقتی انسان اراده می کند، اراده ی او در طول اراده ی خداوند قرار دارد و بر همین اساس می تواند عمل کند. بحث اراده در زمینه های علمی مختلف مطرح است. ابن سینا چهار عامل را در محقق شدن اراده موثر میداند: ادراک، شوق، عزم و تحریک عضله.در عرفان نیز اراده نقش بسیار مهمی دارد. اگر شاگردی در ابتدای سلوک اراده ی خود را تقویت نکند و سالکی در اواسط سلوک قوه اراده را در خود تقویت نکند و در شداید و سختی های نهایات سلوک، سالک اراده نداشته باشد، سلوک امکانپذیر و نتیجه بخش نخواهد بود! «اراده موتور محرکه ی انسان است.»