شهرستان راز و جرگلان به مرکزیت شهر راز، بخش‌های شمال و شمال غربي استان خراسان شمالی را به خود اختصاص داده و از شمال با کشور ترکمنستان، از شرق به شهرستان شیروان، از غرب به شهرستان مانه و سملقان و استان گلستان و از جنوب به شهرستان‌های بجنورد و مانه و سملقان محدود مي¬شود.
بر اساس پژوهش‌های مقدماتی باستان‌شناسی، شهرستان رازو جرگلان از دورۀ پیش‌ازتاریخ(هزاره سوم پيش از ميلاد) مسکونی بوده و به دلیل موقعیت راهبردی و منابع سرشار طبیعی اهمیت ویژه‌ای داشته است. وجود محوطه‌های استقراری پیش‌ازتاریخ در حوضه رود غلامان و تپه‌های مربوط به دوره تاریخی در دره راز و دره جرگلان گواه سکونت مداوم بشر در پهنۀ این شهرستان در دوران مختلف تاریخ بشری است.