زنجره، جیرجیرک، سسرگ، چز، چنزو- حیات وحش ایران

زَنجـِره (به انگلیسی: Cicada) یا زلّه یا جیرجیرک دشتی و یا در گویش خراسانی چز، در گویش کرمانی چنزو، در گویش قزوینی سسرگ، گونه‌ای حشره است از راستهٔ نیم‌بالان (Hemiptera)، رده زنجره‌ ریختان (Cicadomorpha) یا Auchenorrhyncha که دارای چشمانی ریز و با فاصله از هم بر روی سر و بال‌ های شفاف ترانما با رگ‌ بندی زیاد است.زنجره‌ها با ملخ‌ها خویشاوندی دارد خویشاوند زنجرک‌ها (leafhoppers) و حشره بزاقدار (spittle-bugs) است.حدود ۱۵۰۰ گونه زنجره در جهان وجود دارد که غالباً در مناطق معتدل گرم تا گرمسیر سکونت دارند. برای مثال ۲۰۲ گونه در استرالیا، ۱۰۰ گونه در جزایر اسپانیا و تنها یک نمونه در پادشاهی بریتانیا می‌زید. گونهٔ بریتانیایی آن در ۶۱ درجهٔ شمالی پراکنده‌اند. این حشرات عموماً درخت کاج را ترجیح می‌دهند ولی در لاروهای پیر پوست اندازی بر روی ساقهٔ علف و گاه سرخس نیز دیده شده‌است. به‌طور کلی چرخهٔ حیات جیرجیرک‌ها چندین ساله‌است و اکثر این دوره به صورت لارو و زیر زمین سپری می‌شود. حشرهٔ نا بالغ با سوراخ کردن ریشهٔ گیاه و مکیدن شیرهٔ آن تغذیه می‌کند. در بعضی گونه‌ها زمان زیادی تا بلوغ و جیرجیرک شدن صرف می‌شود. از جمله magicicada از آمریکای شمالی که به علت چرخهٔ حیات ۱۷ ساله‌اش شهرت دارد. گونه‌ای دیگر از این این حشره با نام محلی تژق وجود دارد که در خراسان جنوبی شهرستان قاین و شهرستان بیرجند همین‌طور در شهر آیسک و سه قلعه(با نام محلی شاشنگ)، در فصول گرم سال یعنی از نیمه‌های بهار دیده می‌شود. تژق هم لابه لای درختان و بوته‌های خشک گیاهان را برای اقامت بیشتر ترجیح می‌دهد. تژق مصرف خوراکی دارد و به عمل بودادن یا برشته کردن آن برجو گویند و به ذائقه مردم محلی طعم لذیذی هم دارد. مردم محلی بیرجند تژق