سلسله جلسات مثنوی معنوی؛ نی‌نامه، محمد بهشتی

شاید برایمان این سوال پیش آمده باشد که چرا بر خلاف عرف دواوین شعرای سلف، مثنوی مولوی با نام خدا شروع نشده؛ بیت آغازین شاهنامه: بنام خداوند جان و خرد کز این برتر اندیشه برنگذرد بیت اول منطق‌الطیر: آفرین جان آفرین پاک را آنکه جان بخشید و ایمان خاک را و شروع بوستان سعدی: بنام خداوند جان آفرین حکیم سخن در زبان آفرین با این ابیات است. لیکن مثنوی با بشنو از نی چون حکایت می‌کند از جدایی ها شکایت می‌کند آغاز می‌گردد و طبق مستندات تاریخی تردیدی نیست که اولین ابیات این کتاب بزرگ اخلاقی همین ابیات نی‌نامه است؛ باید توجه داشت که فضلا و اکابر صوفیه از بردن نام معشوق (خداوند) یا مکتوب نمودن نام حضرت باری تعالی پرهیز می‌نمودند چنانکه ابوسعید ابوالخیر در بیتی منتسب می‌گوید: اندوه تو از دل حزین میدزدم نامت ز زبان آن و این میدزدم پس ذکر نام پروردگار نزد نااهلان و نامحرمان دور از غیرت عشق ورزان است چرا که نام او بزرگتر از آن می‌باشد که لقلقه زبان گردد که فرمود: سبحانک اللهم و تبارک اسمم.