سیاست دولت‌های بوش، اوباما، ترامپ و بایدن علیه ایران - شباهت‌ها و تفاوت‌ها

تحلیل یوسف عزیزی از شباهت‌ها و تفاوت‌های رویکرد چهار دولت آمریکا در قبال ایران: دولت‌های بوش، اوباما، ترامپ و بایدن سؤالاتی که در این برنامه بدان‌ها پاسخ می‌دهیم: ۱- ایران و آمریکا در مسائل مهمی اختلاف دارند. مهم‌ترین آن بحث هسته‌ای، موشکی و منطقه‌ای است. دولت‌های مختلفی در آمریکا سعی کردند معمای ایران را حل کنند. مثلا اوباما می‌خواست از طریق مذاکرات هسته‌ای به مهار موشکی و منطقه‌ای ایران برسد. اما محاسبه او اشتباه از آب درآمد. فکر می‌کنید این اشتباه در محاسبات دولت اوباما از کجا نشأت می‌گیرد و چرا سیاست داخلی آمریکا مانعی برای تداوم برجام شد؟ دولت بعدی یعنی ترامپ چطور رویکرد جدیدی را اتخاذ کرد؟ ۲- ایران در حوزه مذاکرات هسته‌ای، به طور جدی با سه دولت اوباما، ترامپ و بایدن مواجه بوده است. از لحاظ کلی رویکردهای این سه دولت چه تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؟ ۳- رویکردهای سه دولت اخیر آمریکا در مواجهه با ایران بیشتر حالت راهبردی داشته‌اند تا حالت تاکتیکی. با این‌حال به نظر می‌رسد علی‌رغم بهره‌مندی دولت بایدن از رویکرد راهبردی، به دلیل مواجهه غرب با بحران انرژی، رویکرد مذاکراتی آمریکا در برهه کنونی متأثر از موارد تاکتیکی هم هست. نظر شما چیست؟ ۴- برخی تحلیلگران معتقدند تحریم اهرمی بسیار کم‌هزینه‌تر نسبت به دیگر ابزارهای آمریکا در پیشبرد سیاست خارجی‌اش است. در برابر تحریم‌ها، ایران معمولا واکنش مؤثری نداشته و صرفا هنگامی که جنگ اقتصادی تبدیل به برخورد مستقیم شده، مثلا توقیف نفتکش‌ها، ایران واکنشی برابر نشان داده است. آیا ایران در برهه اخیر اقداماتی برای خنثی‌سازی تحریم‌ها انجام داده است یا شرایط جهانی مانند جنگ روسیه، باعث افزایش هزینه‌های تحریم ایران برای آمریکا و غرب شده است؟ ۵- اگر بپذیریم جنگ روسیه و اوکراین باعث افزایش هزینه‌های تحریم ایران برای غرب شده بدون آنکه ریشه در ابتکار خود ایران داشته باشد، آیا این شرایط برای مدتی طولانی وجود خواهد داشت؟ اگر افزایش تولید انرژی در دیگر کشورهای دارای ذخایر انرژی، مثلا قطر، همانگونه که توافق شده صورت گیرد و قیمت نفت و گاز کنترل شود، آنگاه با کاهش هزینه مجدد تحریم علیه ایران، آیا باید شاهد بازگشت این ابزار در تعامل غرب با تهران باشیم؟ --------- کانال‌های یوسف عزیزی