کلیسای سنگی سنت استپانوس غرب جلفا و مراسم بانگ تکبیر ربانی،

کلیسای سنت استپانوس ،دومین کلیسای مهم ارمنی‌های ایران ، یادگاری از روزهای گذشته ( بین قرن چهارم تا ششم هجری) ، در ۱۷ کیلومتری غرب شهر جلفا و در فاصله ۳ کیلومتری کرانه جنوبی رودخانه ارس ، در دره ای سرسبز واقع شده است . به علت زلزله دچار آسیب‌های جدی شده بود که در دوران صفویه مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت ./ کلیسا حصار سنگی مرتفع قلعه ای و دارای هفت برج نگهبانی و پنج پشت استوانه‌ای سنگی ودارای سه قسمت اصلی: نمازخانه اصلی، اجاق دانیال، برج ناقوس. می باشد ./ نمازخانه اصلی در زمینی به ابعاد ۱۶ در ۲۱ متر بنا شده‌است. در ورودی منبت‌کاری با تزئینات بسیار زیبای آن در وسط ضلع غربی تعبیه شده و از آثار نفیس اوایل دوره قاجاریه وجود دارد/ حجاری پایه‌ها و طاق‌نماها و نیم ستون‌ها و زنجیره‌های جوانب و مقرنس‌کاریها و تزئینات طاق سردر / فضای داخل کلیسا به صورت صلیب (باسلیکا) می‌باشد که از سه قسمت ایوان نمازخانه و محراب تشکیل شده‌است. ایوان بر روی دو ستون و دو نیم ستون قرار گرفته در پشت آن و زیر گنبد اصلی نمازخانه کلیسا واقع شده‌/ برج ناقوس بر روی ایوان دو طبقه‌ای متصل به دیوار جنوبی کلیسا قرار گرفته و دارای گنبدی هرمی شکل هشت ضلعی است اجاق دانیال تالاری است متصل به دیوار شمالی کلیسا که ۶ متر عرض و نزدیک به ۲۰ متر طول دارد و به سه قسمت مساوی تقسیم می‌شود: ۱- اجاق دانیال که به وسیله دیوار از تالار جدا شده ۲- تالار اجتماعات در وسط قرار گرفته‌است. ۳- محل غسل تعمید در انتهای شرقی تالار واقع است