آخرالزمان و اوصاف مردمان از زبان امام صادق علیه السلام

امام صادق (ع) دربارۀ وضعیت مردم در آخرالزمان فرموده‌اند که «اگر روزی بر مردی بگذرد که در آن روز گناهی بزرگ، مانند هرزگی یا کم‌فروشی یا انجام کار حرام یا می‌خوارگی نکرده باشد، آن‌روز گرفته و غمناک شود و گمان کند آن‌روزش به هدر رفته و عمرش در آن روز تلف شده است». خبر امام جعفر صادق (ع) دربارۀ مردمان آخر زمان امام ششم (ع) در همان روایتِ مفصّل، از برخی اخلاقیات و عادت‌ها و مناسباتِ فردی و اجتماعی که دامن‌گیر شماری از مردمان آخر زمان خواهد شد، به اشاره و فهرست‌وار یاد کرده‌اند. این انحرافاتِ رفتاریِ آخرالزمانی که امام (ع) در کلامشان برشمرده‌اند، موارد متعددی را در بر می‌گیرد که همه جزو رذایل اخلاقی و منش‌های ناپسند و ناحق است. اگر بخواهیم نمونه‌وار این توصیف‌ها را برشماریم، می‌توان به چند موردی که در ادامه آمده است، اشاره کرد. حضرت امام صادق (ع) در توصیف خوی‌ها و عادت‌هایی که در آخر زمان بین مردمان رایج می‌شود، فرموده‌اند که در آن روزگار: - [دستورهای] قرآن کهنه شود و چیزهایی که در آن نیست، در آن پدید شود و [آیات آن] طبق دلخواه توجیه شود؛ - هرکه را به کارِ بد بستایند، خندان و خشنود شود و اعتراضی نکند؛ - همجنس‌بازی مردان و زنان رایج و مرسوم شود؛ - خانۀ کعبه تعطیل شود و دستور به نرفتنِ به آن داده شود؛ - پول‌دار عزیزتر از مؤمن باشد؛ - ربا آشکار شود و بر آن سرزنش نشود؛ - مردِ باایمان غمناک، پست و خوار شود؛ - شراب را آشکارا بنوشند و آنان‌که از خدای عزّوجلّ نمی‌ترسند، برای نوشیدنش گرد هم آیند؛ - با شراب مداوا کنند و برای بیمار نسخه کنند و بِدان بهبودی جویند؛ - بدعت و زنا آشکار شود؛ - مؤمن نتواند کارِ بد را جز در دلِ خویش انکار کند؛ - زمامداران به کافران نزدیک شوند و از خوبان دوری گزینند؛ - شنیدن قرآن بر مردم سنگین و گران آید، درحالی‌که شنیدن چیزهای ناروا برای آنان آسان و مطلوب است؛ - برای اذان گفتن و نماز پول گیرند؛ - همسایه از ترس زبانِ همسایه‌اش او را گرامی دارد؛ - فرمانروایان در داوری رشوه گیرند؛ - بچۀ کوچک مرد بزرگ را خوار شمارد؛ - مسجدها طلاکاری و نقّاشی شود؛ - مردم خون‌ریزی را آسان شمارند و برایشان عادی شود؛ - انسان برای غرض دنیایی ریاست طلبد و خود را به بدزبانی مشهور سازد تا از او بترسند و کارها را به او واگذارند؛ - با حیوانات نکاح کنند؛ - آن‌که روزیِ حلال جوید، سرزنش ش