ناگفته ها از شب زلزله بم / صدای من را از یک تل خاک می شنوید!

در پنجم دی ۱۳۸۲ زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۶/۶ ریشتر، شهرستان بم و حوالی آن در ۲۰۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر کرمان را به مدت ۱۲ ثانیه لرزاند. بر اساس آمار رسمی تعداد جان‌باختگان این زلزله حدود ۳۰ هزار نفر و طبق آمار غیررسمی حدود ۶۰ هزار نفر اعلام شد. با وجودی که بعضی از مردم از ساعت ۲۴ همان شب زلزله کمابیش به‌خاطر چند پیش‌لرزه بیدار مانده بودند، ولی عملاً حدود یک‌سوم از جمعیت شهر بم در این رخداد جان خود را از دست دادند و به همین تعداد هم آسیب‌های مختلف فیزیکی و روانی متحمل شدند. می‌توان به جرات گفت فاجعه این زمین‌لرزه در سده گذشته ایران بی‌مانند بوده است. زمین‌لرزه‌ای که به گفته علی شفیعی، فرماندار وقت بم به لحاظ گستردگی فاجعه و تخریب‌ها، بسیار شدیدتر از زلزله کرمانشاه و زرند بوده و قابل قیاس با آنها نیست. درباره خسارت‌های ناشی از این زمین‌لرزه می‌توان به نظریات کارشناسان حوزه زمین‌شناسی نیز اشاره کرد. به اعتقاد این محققان، کانون زلزله بم در نزدیکی تمرکز جمعیتی قرار داشته و از آنجا که این زمین‌لرزه در بامداد رخ داد، موجب افزایش تلفات شدیدی شد. در آن زمان موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران محل رخداد زمین‌لرزه را حدود ۱۵۰ کیلومتر دورتر از کانون زلزله اعلام کرد به‌طوری که تا بعدازظهر آن‌ روز اطلاع دقیقی از بیشترین مناطق آسیب‌دیده در دست نبود. این در حالی است که گسل بم با راستای عمومی شمالی-جنوبی از نزدیکی شهر بم عبور می‌کند. از آنجا که این گسل در شرق بم و از کنار شهر بروات عبور می‌کند، گسیختگی‌های سطحی ایجادشده پس از زلزله در پیرامون شهر بم و میان شهرهای بم و بروات آشکار شد. همچنین در اثر این زمین‌لرزه ۷۰ درصد از سازه‌های شهر بم به کلی تخریب شد و ارگ بم با ۲۵۰۰ سال قدمت که بزرگترین سازه گلی